Radzenie sobie z utratą bliskiej osoby to proces żałoby, który jest bardzo trudny i bolesny. Na śmierć bliskiej osoby nie można się przygotować, nawet w sytuacji, w której towarzyszy nam świadomość, że życie przyjaciela czy rodzica zbliża się ku końcowi w wyniku długotrwałej choroby.
Kiedy przychodzi nam zmierzyć się ze stratą bliskiej osoby jesteśmy w stanie smutku i żałoby. Smutek jest długotrwały, ale z czasem mija. Czasami jednak śmierć bliskiej osoby przemienia się w silny kryzys psychiczny lub staje się traumą.
Objawy psychiczne i fizyczne
Proces żałoby jest rozłożony w czasie. Jest szok, niezgoda i bunt, silny ból i cierpienie, następnie niedowierzanie, czy to wszystko stało się naprawdę. Tym silnym emocjom tym towarzyszą objawy fizyczne: silny smutek i płacz, apatia, brak apetytu, uczucie ścisku w klatce piersiowej, duszności, lęki, problemy ze spaniem, wybudzanie się w nocy, całkowity brak zainteresowania tym, co dzieje się wokół nas.
To wszystko jest typowe dla procesu żałoby. Tak wygląda cierpienie po stracie przyjaciela, rodzica, dziecka, czy innej ważnej dla nas osoby. Czy można sobie w tym jakoś pomóc? Czy będąc w tej sytuacji mogę zrobić coś dla siebie? Oto kilka porad, które mogą pomóc w tym trudnym czasie:
Pozwól sobie na smutek
To normalne, że po utracie bliskiej osoby odczuwasz smutek, żal i ból. Pozwól sobie na przeżywanie tych uczuć i nie oceniaj swoich reakcji. Nie wypieraj bolesnego zdarzenia, a w zamian staraj się być uważnym. Przeżyj dzień pogrzebu w głębokiej świadomości tego co się dzieje. Poczuj swój ból i zaakceptuj go. Jest ciężko, ale te najtrudniejsze dni trzeba przeżyć i trzeba przez to przejść. Nie ma innej drogi. Pamiętaj, że wszystko co dobre i co złe – mija. Te bolesne dni też miną.
Szukaj wsparcia
Rozmawiaj z rodziną, przyjaciółmi lub profesjonalistami, którzy mogą Cię zrozumieć i wesprzeć. Nie bój się poprosić o pomoc lub wsparcie emocjonalne. Ale pamiętaj jednocześnie, że tego bólu nikt za nas nie przeżyje, ani z nas nie zdejmie. Nie jest to możliwe. Ten ból dźwigamy sami, aż do dnia, w którym ustąpi. Obecność wokół nas osób, które są empatyczne i po prostu trwają obok nas bardzo pomaga szybciej wyjść z głębokiej żałoby.
Zachowuj zdrowy tryb życia
Choć to zabrzmi egoistycznie, to tylko na pozór. Dbaj o siebie, a przynajmniej staraj się zaopiekować swoim ciałem i emocjami. Jedź zdrowo, wspomóż sen ziołowymi naparami lub tabletkami z melatoniną. Choć to może być bardzo trudne to przełam się i ruszaj się. Próbuj wychodzić do ludzi, ale nie na siłę. Wyczekaj momentu, kiedy poczujesz napływ sił, że to już teraz. Cokolwiek się stało, jeśli czujesz się sam, pamiętaj że świat czeka na ciebie i potrzebuje w nim twojej obecności. Spróbuj uprawiać regularną aktywność fizyczną, która jak nic innego pomaga powrócić do równowagi emocjonalnej. Wyjdź na długi spacer. Jeśli możesz – pobiegaj rano, lub weź rower. Tańcz, jeśli masz taką sposobność. Taniec w żałobie leczy duszę.
Znajdź sposób na wyrażenie emocji
To może być pisanie w dzienniku, malowanie, muzykowanie czy inna forma wyrazu jak wyżej wspomniany taniec. Bądź twórczy w intencji zmarłej osoby, lub by dać ujście swoim bolesnym emocjom. Szukaj sposobów, które Cię uspokajają i pozwalają na wyrażenie swoich uczuć.
Samopoczucie psychiczne
Staraj się znaleźć techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, głębokie oddychanie czy joga, które mogą pomóc Ci w osiągnięciu spokoju wewnętrznego. Oddech to życie. Oddychaj miarowo i obserwuj jak unosi się raz twoja przepona, a raz klatka piersiowa. W raz z oddechem pozbywamy się starych emocji, dajemy miejsce na pojawienie się nowych – radośniejszych.
Akceptacja
Akceptacja utraty może być długotrwałym procesem. Nie spiesz się z tym i daj sobie czas na przyswajanie nowej rzeczywistości. Nauka życia po stracie bliskiej osoby to jak ponowna nauka chodzenia. Krok po kroku trzeba wydreptać ponownie ścieżki, przemierzane do tej pory z ukochaną osobą. To bolesne bo teraz musisz je przejść sam. To może być droga do sklepu, na działkę… Jeśli już to zrobisz, poczujesz ulgę i zaakceptujesz to. Poczujesz się silniejszy. Potem będzie już tylko lepiej i lepiej.
Wsparcie grupy
Profesjonalna terapia lub udział w grupie wsparcia dla osób przeżywających żałobę może być bardzo pomocna. Czasem wystarczą już rozmowy ze sąsiadem, który również stracił bliską osobę.
Upamiętnij bliską osobę
Stwórz coś, co będzie pamiątką po utraconej osobie – to może być album, ogród pamięci, czy inny symboliczny gest. Usuwając rzeczy po zmarłym, zatrzymaj te kilka, z którymi nie potrafisz się rozstać. Niech zostaną z tobą ustawione bądź schowane w odpowiednim miejscu i niech ogrzewają Twoje serce.
Pocieszenie w wierze lub duchowości
Dla wielu osób ważne jest znalezienie oparcia w wierze lub duchowości w tych trudnych momentach. Jednym słowem zadbaj o duszę, tak jak robiłeś to do tej pory. Zajrzyj do kościoła, nawet jeśli jesteś ateistą. Spokój i cisza tam panująca są kojące. Jeśli wierzysz w Boga, rozmawiaj z nim podczas spaceru na polnej łące, dostrzegaj go w przyrodzie. W żałobie w wyniku przeżytego silnego bólu nasze umysły są wyostrzone. Możemy poczuć obecność bliskiej osoby w ptaku, drzewie lub podmuchu wiatru. Jest wiele osób, które to potwierdzą.
Pamiętaj, że każdy proces żałoby jest indywidualny i nie ma jednej „poprawnej” drogi do radzenia sobie ze śmiercią w rodzinie. Ważne jest, aby słuchać siebie i szukać wsparcia, kiedy tego potrzebujesz. Jeśli czujesz, że mimo wszystko jest to dla Ciebie bardzo trudne, nie krępuj się skorzystać z pomocy specjalisty – psychologa lub psychiatry.
Jedno jest pewne: wszystko mija. Zaufaj czasowi. Żałoba i ból po stracie mijają. Zamieniają się w pamięć o bliskiej osobie i wdzięczność, że była obecna w naszym życiu.
